عنوان

شناسایی عوامل مؤثر بر توسعه فرهنگ کارآفرینی سازمانی در گروه صنعتی زرماکارون

1-5 مقدمه

موضوع مربوط به فرهنگ كارآفريني و عوامل موثر بر رشد و توسعه آن در هر کشوری از جمله مقوله هایی است که از ابعاد مختلف اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی از اهمیت خاصی برخوردار است. در واقع در ماهيت کارآفريني بايد گفت بعضي از صاحبنظران، کارآفريني را يکي از عوامل مهم توليد مانند سرمايه و کار قرار مي دهند و از آن به عنوان موتور توسعه اقتصادي نام مي برند. عدم توجه به کارآفريني اين سوالات را فراروي برنامه ريزان قرار مي دهد که چرا كاركنان يك سازمان، درصدد خلاقيت در کسب و کار نيستند؟ علل فرهنگي، اجتماعي، تاثيرگذار در تمايل به «کارآفريني سازماني» کدامند؟ چگونه مي توان اين ويژگيهاي شخصيتي و زمينه هاي اجتماعي و فرهنگي را بارورتر کرد و افزايش داد؟ از همين منظر پرداختن به کارآفريني در کشور ما از چند ُبعد، حائز اهميت است:
الف: به لحاظ تاريخي، کشورمان از يک قرن پيش در جهت توسعه اقتصادي و صنعتي گام برداشته است، اما عواملي مانع از صنعتي شدن و رشد سرمايه داري در ايران شده است. در واقع هنوز نرخ          سرمايه گذاري در کشور در سطح پايين است.
ب: موضوع اصلي و مهمتر از همه موارد فوق الذكر كه تحقيق حاضر نيز بدان پرداخته اين است كه چه عواملي مي توانند در ايجاد و توسعه فرهنگ كارآفريني، خلاقيت و نوآوري در كاركنان يك سازمان تأثيرگذار تلقي شوند؟ و يا به عبارت ديگر عوامل موثر بر توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني كدامند؟

2-5 مرور فصول پژوهش

به طور کلی، در فصول گذشته چارچوب و جایگاه مطالعه، پیشینه علمی و نظری موضوع، نحوه انجام پژوهش و نتایج تحلیل های آماری ارائه گردید.
– در فصل اول، کلیات تحقیق شامل تشریح موضوع و زمینه پژوهش، بیان مسأله، ضرورت و اهمیت انجام پژوهش، سؤالات، اهداف و فرضیه های پژوهش، روش انجام تحقیق و قلمرو زمانی و مکانی و نهایتاً ساختار کلی پژوهش مورد بررسی قرار گرفت.
– فصل دوم به بررسی مبانی نظری و پیشینه پژوهش اختصاص یافت که در بخش اول آن، به طور مفصل مبانی پژوهش برای متغیرهای اصلی تحقیق یعنی كارآفريني سازماني، انواع كارآفريني سازماني، مدلهاي كارآفريني سازماني و … و در بخش دوم، پیشینه تحقیقاتی در دو بخش داخلی و خارجی تبیین گردیده است. در پایان این فصل نیز چارچوب نظری در قالب مدل مفهومی پژوهش ترسیم گردیده است.
– در فصل سوم، روش انجام پژوهش ارائه شد، که در این فصل، به شیوه گردآوری اطلاعات، معرفی جامعه و نمونه آماری، روش گردآوری اطلاعات، ابزار گردآوری اطلاعات، روایی و پایایی و روش های تجزیه و تحلیل آماری اشاره شده است.
– در فصل چهارم به طور جامعی به تجزیه و تحلیل داده های گردآوری شده پژوهش در دو بخش آمار توصیفی و استنباطی پرداخته شده است. ازجمله روش های تحلیل عاملی اکتشافی و تأییدی و آزمون های همبستگی استفاده شد.
– و در نهایت، فصل حاضر به نتایج و یافته های پژوهش، محدودیت ها و پیشنهادات نهایی حاصل از پژوهش اختصاص یافته است.

3-5 نتیجه گیری پژوهش

– متغیر توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني با توجه به نتیجة آزمون کلموگروف- اسمیرنف دارای توزیع نرمال می باشد چون سطح معنی داری به دست آمده از این آزمون برابر 0.105 بوده و این مقدار بزگتر از 0.05 می باشد.
– متغیر عوامل موثر بر توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني با توجه به نتیجة آزمون کلموگروف- اسمیرنف دارای توزیع نرمال نمی باشد چون سطح معنی داری به دست آمده از این آزمون برابر 0.002 بوده و این مقدار کوچکتر از 0.05 می باشد. اما چون حجم نمونه برابر 300 بوده و بیشتر از 30 می باشد؛ طبق قضیة حد مرکزی توزیع این متغیر نرمال است.
نتایج تحلیل عاملی مرتبة اول و دوم بر روی سازه های مورد مطالعه نشان داد که الگوی پیشنهادی عوامل موثر بر توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني در گروه صنعتي زرماكارون دارای برازش خوب و قابل اتکایی می باشد.

4-5 محدودیتهای پژوهش

1- نمونه مورد مطالعه در این پژوهش صرفاً شركت زر ماكارون بوده است؛ لذا تعمیم یافته های پژوهش به سایر شركتها يا سازمانها دارای محدودیت است.
2- محدوديت ذاتي پرسشنامه: با توجه به اينكه پرسشنامه، ادراك افراد را از واقعيت مي سنجد، اين احتمال را نبايد ناديده گرفت كه اين ادراك، كاملاً با واقعيت، تطبيق پيدا نكند.
3- مسایل مادی، جغرافیایی و زمانی، امکان انجام پژوهش را در سطح وسیع و گسترده تر تا حدودی ناممکن می ساخت.
4- محدودیت مربوط به مدل یابی معادلات ساختاری، به این معنا که حتی اگر یک مدل با داده ها برازش داشته باشد، هنوز ممکن است مدل های دیگری وجود داشته باشد که با داده ها برازش مناسبی داشته باشد. بنابراین، در حالی که برازش مدل ساختاری، آن مدل را تأیید می کند، اما هرگز ثابت نمی کند که آن مدل یگانه، مدل معتبر است.

5-5 پیشنهادها

الف- پيشنهادهاي مبتني بر يافته هاي پژوهش
1- با توجه به نتایج و یافته های این پژوهش که عامل خطرپذيري و ريسك پذيري و نيز عمل گرايي به عنوان مهمترين عامل موثر بر توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني و اولویت اول در شركت زرماكارون با ميانگين رتبه 6/14 و 7/12، بدست آمده است؛ به مسئولین و مدیران شرکت؛ پیشنهاد می شود که مسئولان و مديران گروه صنعتي زرماكارون به عنوان معیار و ملاک در انجام فعالیتهای خود، بيش از گذشته به مسائل روحي- رواني و انگيزشي كاركنان توجه نمایند و سعي كنند كه فاكتورها و مولفه هايي كه مي تواند در جهت تقويت عامل ريسك پذيري – عمل گرايي، مثمرثمر واقع گردند را شناسايي و استحكام بخشند؛ تا بلکه از این رهگذر، بتوانند شاهد رشد و گسترش فرهنگ كارآفريني در ميان كاركنان باشند. به عبارت ديگر مي بايستي آموزه هاي لازم در اين زمينه استقرار يافته و تقويت گردد.
2- با توجه به نتایج بدست آمده از آزمون معادلات ساختاري و تحليل عاملي تأييدي پژوهش، عامل   ايده پردازي و عمل گرايي نیز در توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني از عوامل بنیادین محسوب شده است. چرا كه نتايج تحليل عاملي تأييدي حاكي از اين است كه عامل عمل گرايي با 55/0 و نيز ايده پردازي با 53/0 ضريب تأثير، در شكل گيري فرهنگ توسعه كارآفريني در شركت زرماكارون نقش داشته اند. از این رو به مسئولان و مديران گروه صنعتي زرماكارون توصیه می شود که لزوماٌ به مسایل و اهرمهاي مديريتي كه مي تواند در جهت جذب و توسعه فرهنگ كار و خلاقيت، تأثيرگذار باشد؛ توجه بیشتری مبذول نمایند. چرا كه يك مدير به واسطه تدابير و برنامه ريزيهاي خود مي تواند تأثيرات قابل ملاحظه اي بر كاركنان يك شركت يا يك سازمان داشته باشد.

3- از سویی، پژوهش نشان داده است که عاملي به نام توفيق طلبي نیز، مي تواند در جهت توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني، راه گشا باشد. چرا كه عامل توفيق طلبي بر طبق محاسبات با ضريب تأثير 50/0 در شكل گيري فرهنگ توسعه كارآفريني در شركت زرماكارون نقش داشته است. بنابراین می بایستی شركت زرماكارون، در برنامه ريزيها و جهت گيريهاي استراتژيك خود، در بلندمدت، كوتاه مدت و يا ميان مدت، در جهت اتخاذ تدابيري باشد كه از رهگذر آنها بتوان به رشد و توسعه فرهنگ خلاقيت و كارآفريني در سازمان متبوع كمك نمايد كه اقدامات ذيل در همين راستا قابل انجام است:
الف- آموزش ضمن خدمت با ديدگاهي كاربردي و عمل گرا به كاركنان شركت زرماكارون نيز مي تواند از اهرمهاي موثر در جهت توسعه فرهنگ ابداع و كارآفريني در ميان كاركنان تلقي گردد.
ب- اعتمادسازی در میان كاركنان به طرق مختلف از جمله مسایلی هستند که با توجه به نتایج مطالعه حاضر، می بایستی در امر توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني به طور اساسی مورد توجه قرار گیرند.
پ- فرهنگ سازی جهت آشنایی كاركنان و مسئولین و مديران سازمان با كارآفريني و عوامل موثر بر آن نيز، مي تواند عاملي ارزشمند و قابل ملاحظه باشد.
ج- ارائه آموزشهای عمومی توسط نخبگان و اهل فن در زمینه فرهنگ ابتكار، خلاقيت و نوآوري در بین كاركنان، مديران و مسئولین سازمان؛
د- ايجاد و گسترش احساس امنيت شغلي در بين كاركنان سازمان؛
ن- بازنگری در قوانین خشك و غيرقابل انعطاف سازمان كه به نوعي از موانع بروز و رشد و توسعه فرهنگ نوآوري و كارآفريني محسوب مي گردد.
و- استقرار سيستم تشويقي در زمينه حمايت از طرحهاي ابتكاري كاركنان سازمان.
ه- با عنايت به عامل ارزش گذاري به رضايت مشتري (مشتري مداري) در شركت زرماكارون، مي بايستي با ايجاد و اتخاذ راهكارهاي مناسب توسط افراد مبتكر و خلاق در زمينه رضايت مشتري، تحولي اساسي به وجود آورد.
ي- شركت زرماكارون مي تواند با برگزاري جشنها و مراسمهايي (ساليانه يا به مناسبتهاي مختلف) از كاركنان مبتكر و خلاق، تقدير و تشكر كند تا مايه تشويق ديگر كاركنان شود.
ل- با توجه به عامل وجود برنامه هاي آموزشي با رويكرد كارآفرينانه، برگزاري برنامه ها و كارگاههاي آموزشي در زمينه كارآفريني با حضور صاحبنظران و انديشمندان، مي تواند از ديگر عوامل در جهت جذب كاركنان به فرهنگ كارآفريني و توسعه آن باشد.
س- با توجه به شناسايي عامل توفيق طلبي به عنوان يك عامل مهم در توسعه فرهنگ كارآفريني و از سوي ديگر روحيه استقلال طلبي و شخصيت توفيق گرا در بين كاركنان، مديران ارشد با تفويض اختيارات به پرسنل كارآفرين مي توانند در ظهور و بروز خلاقيت آنان سهم شايان و قابل توجهي ايفا نمايند.

6-5 پيشنهادهايي به پژوهشگران آتي

1- سند چشم اندازي در زمينه توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني با توجه به عوامل و فاكتورهايي كه در تحقيق حاضر ديده شد بايد تنظيم و تدوين گرديده و به مرور زمان اجرا شود.
2- بازنگري در نظام حقوق و دستمزد از ديگر نكات كليدي است كه با توجه به نتايج اين پژوهش، لازم است به گونه اي جدي و نظام مند مورد بررسي و بازكاوي و مطالعه قرار گيرد.
3- از دیگر عوامل مهم در توسعه فرهنگ كارآفريني، برنامه ريزي مبتني بر ارتقاء كيفيت زندگي كاركنان است كه لازم است گروه صنعتي زرماكارون با توجه به اهميت اين عامل در ظهور و بروز شرايط كارآفريني در سازمان به آن توجه بيشتري بنمايد.
4- پيشنهاد مي گردد از تكنولوژيهاي جديد مانند رايانه در جهت توسعه خلاقيت و فرهنگ كارآفريني و پيشبرد اهداف كارآفرينانه بهره بيشتري برده و از اطلاعات به روز در اينترنت نيز استفاده لازم را ببرند.
5- با توجه به اينكه پاسخگويان، حمايت مديريت عالي سازمان را در توسعه فرهنگ كارآفريني موثر دانسته اند، پيشنهاد مي شود مديران عالي شركت با برگزاري جلسات صميمانه تر و يا جلسات پرسش و پاسخ در هر ماه يا چند دفعه يك بار بر اين محبوبيت و حمايت خود بيفزايد.
6- توصیه می گردد تحقیقات بسیاری در زمینه كارآفريني و به ويژه فرهنگ كارآفريني سازماني از ابعاد و زواياي گوناگون انجام شود به گونه ای که در هر یک از اين تحقيقات، يكي از عوامل (روانشناختي، مديريتي و …) مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
7- توصیه می گردد پژوهشی در زمینه خلاقيت سازماني و عوامل موثر بر آن انجام شود.
8- پیشنهاد می گردد پژوهشی در زمینه مقايسه انواع سبكهاي مديريتي به لحاظ توجه به كارآفريني و نوآوري در سازمان، انجام شود.
9- عوامل موثر بر توسعه فرهنگ كارآفريني سازماني، بسيار زياد هستند، لذا توصیه می شود که علاوه بر عوامل مورد پژوهش و مطالعه در این تحقیق، عوامل دیگری را نیز از طریق انجام تحقیقات دیگر، شناسایی شوند.
10- توصیه می گردد که در مورد سایر موضوعات مرتبط با كارآفريني سازماني از جمله موضوعات اجتماعی و فرهنگی و اقتصادي مانند: عزت نفس، امنيت شغلي و … تحقیق و مطالعه انجام گیرد.